91 «أَنْ دَعَوْا لِلرَّحْمنِ وَلَداً»
 
ترجمه  :
91. اينكه بخوانند و دعوى نمايند كه از براى خداوند رحمان ولد هست.
 
تفسير :
[در اصول دين]
توضيح آنكه اصول دين مقدس اسلام و دين حق پنج است: توحيد، عدل، نبوت، امامت، معاد. و اصل اولى توحيد است و از براى توحيد مراتب پنجگانه است: توحيد ذاتى و صفاتى و افعالى و عبادتى و نظرى، و اصل اولى توحيد، توحيد ذاتى است.
و قول به اينكه از براى خداوند رحمان ولد هست انكار توحيد ذاتى است، و اين در باب كفر و شرك از انكار ساير مراتب توحيد درجه اعلاى كفر و شرك است. و نيز كفر و شرك و ساير عقايد فاسده و معاصى همين نحوى كه آثار دنيوى و اخروى براى صاحب خود دارد، قلب را سياه مى‌كند، توفيق را سلب مى‌كند، اصابه مصايب مى‌شود، شيطان تسلط پيدا مى‌كند، و بُعْد از رحمت مى‌آورد، موجب نزول بلا مى‌شود، به عقوبت اخروى معاقب مى‌شود، همين نحو در خارج هم آثارى دارد و اين انكار توحيد ذاتى، كه بيانش در آيه قبل شد كه موجب تجسّم و ذى اجزاء و احتياج مى‌شود، قول به اينكه از براى او اولاد است اعلا درجه كفر و شرك [است] و اين اقتضا دارد كه آسمان‌ها پاره پاره شود و زمين شكاف بردارد و كوه‌ها از هم پاشيده شود به نحو اقتضا، لذا در آيه قبل به لفظ (تَكادُ) تعبير فرمود كه اگر حفظ الهى و نگاهدارى او نبود مقتضى اثر خود را مى‌بخشد حفظ او مانع از تأثير شده لذا مى‌فرمايد: (أَنْ دَعَوْا لِلرَّحْمنِ وَلَداً) كه اين دعوى اقتضاى اين آثار را دارد، و اين حفظ الهى نه براى عنايت به آن‌هاست، بلكه جهات ديگرى دارد: يكى آنكه شايد اين‌ها موفق به توبه شوند و از اين عقيده برگردند. ديگر آنكه شايد در نسل آن‌ها ولو به هزار واسطه مومن پيدا شود. ديگر به واسطه وجود امام و مومنين و بقاى دين تا دامنه قيامت، و اطفال رضيع و امثال اين است.

نوشتن دیدگاه