نماز از جمله اموری است که هم به کمیت و هم به کیفیت آن توجه شده است:
کمیت: از سویی قرآن کریم می فرماید: نماز ذکر است؛ (اقم الصلوة لذکری ) (401)، از سوی دیگر قرآن می فرماید: (اذکروا الله ذکرا کثیرا)، بنابراین غیر از نمازهای واجب لازم است نمازهای مستحب را نیز بجا آورد تا کثرت ، صدق نماید، البته روشن است که نماز یک مصداق از ذکر است .
کیفیت: مهم تر از کمیت در نماز؛ کیفیت آن است که باید نماز را با توجه به خدا و حضور قلب و حالت خشیت و خشوع بجا آورد.
قرآن کریم در وصف مؤمنان می فرماید: آن ها در نماز خود خشوع دارند؛ قد أفلح المؤمنون الذین هم فی صلوتهم خاشعون . (402) با نگاهی به سیره ی عملی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و امامان معصوم علیهم السلام می بینیم که آن بزرگواران در نماز خویش به هر دو جهت عنایت داشتند .
پیامبر اکرم آن قدر عبادت می کرد و نماز می خواند که در شأنش آیه شریفه طه ما أنزلنا علیک القرآن لتشقی (403) نازل شد . در روایت نیز وارد شده که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرمود: من از نماز سیر نمی شوم؛ ان لا الشبع من الصلوة .(404)
امام باقر علیه السلام می فرماید: امام سجاد علیه السلام در هر شبانه روز مانند امیرالمؤمنین علیه اسلام هزار رکعت نماز می خواندند؛ یصلی فی الیوم و اللیلة ألف رکعة کما کان یفعل امیرالمؤمنین ، و در نماز رنگ امام علیه السلام متغیر می شد و اندام او می لرزید، در این روایت هزار رکعت نماز ناظر به کمیت نماز، و ترس و خشیت از خداوند، ناظر به کیفیت و حضور قلب در نماز است .
در روایت است که حضرت رضا علیه السلام نیز در هر شبانه روز هزار رکعت نماز می خواندند و حضرت به دعبل شاعر فرمودند: این پیراهن را بگیر که من در آن هزار شب و در هر شب هزار رکعت نماز ( یک میلیون رکعت ) خوانده ام؛ احتفظ بهذا القمیص فقد صلیت فیه ألف لیلة فی کل لیلة ألف رکعة .(405)
401) طه / 54 .
402) مؤمنون / 1 - 2 .
403) طه / 1 - 2 .
404) بحار / ج 16 / ص 249 .
405) مستدرک سفینة / ج 6 / ص 319
