صحت خبر ولادت امیرالمومنین (علیه السلام) در کعبه از منظر علمای اهل سنت

صدای شیعه:
سوال: آیا علمای اهل سنت نیز به صحت خبر ولادت امیرالمومنین (علیه السلام) در کعبه معترفند

پاسخ: آری نه تنها علمای بزرگ شیعه بلکه علما و دانشمندان بزرگ اهل سنت نیز در این که ولادت امیرالمومنین (علیه السلام) در خانه کعبه واقع شده است اتفاق نظر داشته و معترفند که این کرامت شامل حال هیچ انسانی نشده است و تنها مختص به آن حضرت می‌باشد.
اینک نظر برخی از علمای اهل سنت که اقرار به ولادت امیرالمومنین (علیه السلام) در خانه کعبه کرده اند در پی می‌آید:

حافظ ابوعبداللّه محمدبن عبداللّه مشهور به"حاکم نیشابوری"در کتاب «مستدرک صحیحین» می‌نویسد:

... قَالَ الْحَاکِمُ: «وَهَمُّ مُصْعَبٍ فِی الْحَرْفِ الْأَخِیرِ فَقَدْ تَوَاتَرَتِ الْأَخْبَارِ أَنَّ فَاطِمَةَ بِنْتَ أَسَدٍ وَلَدَتْ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ کَرَّمَ اللَّهُ وَجْهَهُ فِی جَوْفِ الْکَعْبَةِ» [۱]
به تواتر رسیده است که فاطمه بنت اسد امیر مؤمنان (کرّم اللّه وجهه) را در خانه کعبه به دنیا آورد.

حافظ گنجی شافعی نیز در کفایة الطالب در داستان ولادت امیر مؤمنان (علیه السلام) می‌نویسد:

فلمّا کان اللیلة التی ولد فیها علی قد أشرقت الأرض فخرج أبوطالب وهو یقول: أیّها الناس ولد فی الکعبة ولیّ اللّه فلمّا أصبح دخل الکعبة وهو یقول:

یا ربّ هذا الغَسَق الدُّجِیّ *** والقمر المنبلَج المُضِیّ
بَیِّن لنا من أمرک الخفی *** ماذا تری فی إسم ذا الصبی

قال: فسمع صوت هاتف وهو یقول:

یا أهل بیت المصطفی النبی *** خصصتم بالولد الزکی
إنّ اسمَهُ من شامِخ العلیّ *** علیّ اشتُقَّ من العلی

شبی که حضرت علی (علیه السلام) به دنیا آمد زمین نورانی شد پس ابوطالب از خانه بیرون آمد در حالیکه می‌گفت:‌ ای مردم ولی خدا در کعبه به دنیا آمد و زمانی که صبح شد داخل کعبه شد و می‌گفت: ای پروردگار این تاریکی ظلمانی و ای آفریننده ماه نورانی و تابان!
از راز نهانی خود برای ما آشکار ساز که برای این طفل چه نامی برمی‌گزینی.
پس از این سخن ابو طالب صدای هاتفی را شنید که می‌گوید:
ای اهل بیت پیامبر مصطفی! شما به فرزندی پاک (از دیگران) ممتاز شده‌اید. - نام او از جانب خدای بزرگ علی تعیین شده و این نام از لفظ علی (که یکی از صفات الهی است) مشتق گردیده است. [۲]

شیخ سلیمان قندوزی حنفی نیز با اختلاف کمی همین روایت ذکر کرده و سپس می‌گوید:
فسرّ أبو طالب سروراً عظیماً وخرّ ساجداً للّه - تبارک وتعالی - وعقّ بعشرة من الإبل وکان اللوح معلقّاً فی بیت الحرام یفتخر به بنو هاشم علی قریش حتی غاب زمان قتال الحجّاج ابن الزبیر. [۳]

پس ابوطالب بسیار خوشحال شد و به سجده به درگاه الهی افتاد و ده شتر قربانی کرد و لوحی در بیت الحرام آویزان کردند که بنی هاشم به آن افتخار می‌کردند تا اینکه زمان درگیری حجاج و ابن زبیر گم شد.

شاه ولی الله دهلوی در کتابش"ازاله الخفاء"چنین می‌گوید: و از مناقب وی رضی الله عنه که در حین ولادت او ظاهر شد یکی آن است که در جوف کعبه معظمه تولد یافت.

قال الحاکم فی ترجمة حکیم بن حزام وقول مصعب فیه لم یولد قبله ولابعده فی الکعبة احدٌ مانصه وَهِم مصعبٌ فی الحرف الاخیر فقد تواترت الاخبار ان فاطمة بنت اسد ولدت امیرالمؤمنین علیاً فی جوف الکعبة [۴]

شهاب الدین آلوسی صاحب تفسیر روح المعانی در شرح قول عبدالبافی الأفندی العمری بعد از شعر مؤلّف کتاب:

أنت العلی الذی فوق العلی رفعا ببطن مکة عند البیت إذ وضعا

می‌گوید: وکون الأمیرکرم الله وجهه ولد فی البیت أمر مشهور فی الدنیا و ذکر فی کتب الفریقین السنة والشیعة.... ولم یشتهر وضع غیره کرم الله وجهه کما اشتهر وضعه بل لم تتفق الکلمة علیه وما أحری بإمام الأیمة أن یکون وضعه فیما هو قبلة للمؤمنین وسبحان من یضع الأشیاء فی مواضعها وهو أحکم لحاکمین [۵]

و این که حضرت امیر (کرم الله وجهه) در خانه خدا به دنیا آمده امری است مشهور و در کتب فریقین سنی وشیعی ذکر شده.... ودرباره کسی نشنیدیم که او هم در کعبه به دنیا آمده باشد آنچنانکه درباره حضرت (کرم الله وجهه) ذکر شده, و چه افتخاری برای امام أیمّه است که در جایی که قبله مؤمنین است به دنیا آمده باشد

ابوعثمان عمرو بن بحر مشهور به «جاحظ» صاحب کتاب «البیان و التّبیین»(متوفّای ۲۵۵ ه ق) در رساله ای که در باره فضایل بنی هاشم نوشته از ولادت امیرالمومنین علی (علیه السلام) در آن مکان مقدّس سخن گفته است. متن این رساله را قندوزی در «ینابیع المودّه» درج کرده است [۶]

پیشتاز مورّخان علی بن حسین مسعودی(متوفّای ۳۳۳ ه ق) در کتاب «مروج الذّهب» که در طول بیش از یک هزار سال یکی از استوارترین منابع مورد اعتماد مورّخان است با صراحت و قاطعیّت اعلام می‌دارد که: «ولادت آن حضرت در درون کعبه واقع گردید.» [۷] و در کتاب دیگرش «اثبات الوصیّه» تأکید می‌کند که: «هرگز پیش از ایشان و یا بعد از ایشان احدی در درون کعبه به دنیا نیامده است.» [۸]

مورّخ ابوزکریّا یزیدبن محمدبن أیاس بن قاسم ازدی(متوفّای۳۳۴ ه ق) در کتاب خود «تاریخ موصل» از ولادت آن حضرت در درون کعبه سخن گفته می‌افزاید: «به جز امیر مؤمنان علی بن ابی طالب (علیه السلام) هیچ خلیفه دیگری در کعبه متولّد نشده است.» [۹]

محدّث خبیر محمد بن علی بن اسماعیل شافعی مشهور به «ابن قفّال» (متوفّای ۳۶۵ ه ق) می‌نویسد: «فاطمه بنت اسد به هنگام زایمان وارد کعبه شد و علی(علیه السلام) را در آنجا به دنیا آورد گفته می‌شود به جز علی (علیه السلام) احدی در آنجا متولّد نشده است.» [۱۰]

ابوالحسن علی بن محمد واسطی شافعی مشهور به «ابن مغازلی»(متوفّای ۴۸۳ ه ق) در کتاب ارزشمند «مناقب علی بن أبی طالب» به تفصیل داستان ولادت امیر مؤمنان (علیه السلام) در درون کعبه را با سلسله اسناد خود نقل کرده است. [۱۱]

کمال الدّین ابوسالم قاضی محمد بن طلحه شافعی(متوفّای ۶۲۵ ه ق ) در کتاب «مطالب السّؤول» می‌نویسد: «علی بن ابی طالب (علیه السلام) در درون کعبه معظّمه در بیت الحرام دیده به جهان گشود.» [۱۲]

شمس الدّین ابوالمظفّر یوسف بن قز اوغلی مشهور به «سبط ابن جوزی» در کتاب «تذکرة الخواص» می‌نویسد: «در روایت آمده است که فاطمه بنت اسد حامله بود برگرد خانه طواف می‌کرد ناگهان درد زایمان گرفت درِ کعبه به رویش باز شد فاطمه به اندرون کعبه در آمد و علی (علیه السلام) را در آنجا به دنیا آورد.» [۱۳]

ابوعبداللّه محمد بن یوسف بن محمد قرشی مشهور به «گنجی شافعی»(متوفّای ۶۵۸ ه ق) در کتاب گرانسنگ «کفایة الطّالب» می‌نویسد: «امیر مؤمنان علی بن ابی طالب (علیه السلام) در شب جمعه ۱۳ رجب سی سال گذشته از عام الفیل در مکّه معظّمه در درون کعبه دیده به جهان گشود. و هرگز مولود دیگری جز او ـ پیش از او و یا بعد از او ـ در خانه کعبه زاده نشد. این میلاد فرخنده فضیلت و کرامتی برای او و فضیلت و شکوهی برای خانه خداست.»[۱۴]

مورّخ هندو شاه بن عبداللّه نخجوانی در کتاب ارزشمند «تجارب السّلف» که آن را در باره خلفا و وزرا در سال ۷۲۴ ه ق به رشته تحریر در آورده می‌نویسد: «علی (علیه السلام) در درون کعبه دیده به جهان گشود... به هنگام تولّد مادرش او را «حیدر» نام نهاد و حیدر به معنای شیر است.» [۱۵]

مورّخ حمداللّه بن ابی بکر بن احمدبن نصر مستوفی (متوفّای ۷۵۰ ه ق) در کتاب «تاریخ گزیده» می‌نویسد: «امیر المؤمنین علی (علیه السلام) عمّ زاده رسول اللّه (صلی الله علیه و آله) مادرش فاطمه بنت اسدبن هاشم ولادتش در درون کعبه... سنه ۳۰ عام الفیل موافق با ۹۱۱ اسکندری ۸ سال گذشته از پادشاهی پرویز.» [۱۶]

جمال الدّین محمدبن یوسف بن حسن بن محمد زرندی حنفی مدنی (متوفّای ۷۵۰ ه ق) در کتاب «نظم دُرَرِ السمطین» از احمد حنبل روایت کرده: «ولادت امیر مؤمنان (علیه السلام) در درون کعبه اتّفاق افتاد.»[۱۷]

حافظ شمس الدّین ابوعبداللّه محمدبن احمد ذهبی (متوفّای ۸۴۸ ه ق) در «تلخیص مستدرک صحیحین» که در ذیل مستدرک حاکم به طبع رسیده متن عبارت حاکم نیشابوری را نقل کرده می‌نویسد: «اخبار به حدّ تواتر رسیده که علی بن ابی طالب در درون کعبه دیده به جهان گشود.» [۱۸]

قاضی شهاب الدّین دولت آبادی (متوفّای ۸۴۹ ه ق) داستان ولادت آن حضرت را نقل کرده و تصریح نموده که در داخل کعبه واقع شده است. [۱۹]

نور الدین علی بن محمد بن صبّاغ مالکی (متوفّای ۸۵۵ ه ق ) در کتاب «الفصول المهمّه» می‌نویسد: «علی (علیه السلام) به روز جمعه ۱۳ رجب سی سال گذشته از عام الفیل ۲۳ سال پیش از هجرت در مکّه معظّمه در میان بیت اللّه الحرام چشم به جهان گشود... پیش از آن حضرت هرگز احدی در بیت الحرام متولد نشد. این برتری ویژه آن حضرت است. که خداوند برای ظاهر ساختن مرتبت و مقام و شکوه حضرتش به ایشان عطا فرموده است.» [۲۰]

مورّخ شهید فخرالدین محمدبن ابی داود سلیمان بناکتی(متوفای ۸۹۱ ه ق) در کتاب«روضة اولی الألباب» مشهور به «تاریخ بناکتی» می‌نویسد: «روز آدینه سیزدهم ماه رجب سنه ثلاثین از سال فیل در حرم کعبه به وجود آمد. پیش از او و بعد از او هیچ فرزندی در خانه کعبه به وجود نیامده است.» [۲۱]

عبد الرّحمن جامی متوفّای ۸۹۸ ه ق در کتاب «شواهد النّبوة» ولادت آن حضرت را در درون کعبه روایت کرده است. [۲۲]

مورّخ محمد میرخواند (متوفّای ۹۰۳ ه ق) در کتاب «روضة الصّفا» می‌نویسد: «ولادت آن حضرت به روایتی در ۱۳ رجب سی سال گذشته از واقعه فیل و به روایتی ۲۸ سال بعد از سال فیل اتفاق افتاد زیرا مادرش کعبه را طواف می‌کرد پس مشیّت الهی او را به درون کعبه آورد. زمان زایمانش فرا رسید و در درون کعبه به دنیا آورد. چنین سعادتی از آغاز خلقت تا پایان جهان برای احدی میسّر نشده است. درستی این روایت در میان تاریخ نویسان و سیره نویسان بدون تردید است. این قضیّه فراتر از آن است که شک و تردیدی در آن راه یابد.»

شد او دُرّ و بیت الحرامش صدف کسی را میسّر نشد این شرف [۲۳]
سید نور الدّین علی بن عبداللّه سمهودی شافعی صاحب کتاب «وفاء الوفا بأخبار دار المصطفی» (متوفّای ۹۱۱ ه ق) در کتاب «جواهر العقدین» ولادت آن حضرت را در درون کعبه به نقل از ابن صبّاغ مالکی آورده است [۲۴]
نسب شناس مشهور تاج الدّین محمدبن حمزة بن زهره رفاعی نقیب حلب(متوفّای ۹۲۱ ه ق) در کتاب «غایة الاختصار فی اخبار البیوتات العلویّه المحفوظة من الغبار» می‌نویسد: «ولادت آن حضرت در درون کعبه واقع شد.» [۲۵]

اینها تنها نمونه‌هایی از منابع مورد اعتماد و استناد علمای اهل سنّت از محدّثان مورّخان سیره نویسان تراجم نویسان نسب شناسان و دیگر پژوهشگران بود که تا پایان قرن نهم در آثار گرانقدر خود به ولادت امام علی (علیه السلام) در درون کعبه تصریح و تأکید نموده‌اند و ما در این مجال ذکمر نمودیم و اگر بخواهیم به دیگر آثار موجود در این رابطه به ویژه در قرن اخیر اشاره کنیم به درازا خواهد کشید.

پی نوشت‌ها:
[۱]. المستدرک علی الصحیحین ج۳ ص۵۵۰ المؤلف: أبو عبد الله الحاکم محمد بن عبد الله بن محمد بن حمدویه بن نُعیم بن الحکم الضبی الطهمانی النیسابوری المعروف بابن البیع (المتوفی: ۴۰۵هـ) تحقیق: مصطفی عبد القادر عطا الناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت الطبعة: الأولی ۱۴۱۱ - ۱۹۹۰ عدد الأجزاء: ۴
[۲]. الگنجی الشافعی الإمام الحافظ أبی عبد الله محمد بن یوسف بن محمد القرشی کفایة الطالب فی مناقب علی بن أبی طالب ص۴۰۶ تحقیق و تصحیح و تعلیق: محمد هادی امینی ناشر: دار احیاء تراث اهل البیت (علیه السلام) طهران الطبعة الثالثة ۱۴۰۴هـ
[۳]. القندوزی الحنفی سلیمان بن إبراهیم (متوفای۱۲۹۴هـ) ینابیع المودة لذوی القربی ج ۲ ص ۳۰۶ تحقیق سید علی جمال أشرف الحسینی ناشر: دار الأسوة للطباعة والنشرالطبعة: الأولی ۱۴۱۶هـ‍.
[۴]. ازاله الخفاء ج ۲ ص ۲۵۱
[۵]. سرح الخریده الغیبیة فی شرح القصیدة العینیة ص ۱۵
[۶]. قندوزی ینابیع المودّة ج۱ ص۴۶۱
[۷]. مسعودی مروج الذّهب چاپ قاهره ج۲ ص۲
[۸]. همان اثبات الوصیّة ص۱۱۱
[۹]. ازدی تاریخ موصل ص۵۸
[۱۰]. ابن قفال فضایل امیر المؤمنین به نقل احقاق الحق ج۷ ص۴۹۸
[۱۱]. ابن مغازلی مناقب علی بن ابی طالب ص۷
[۱۲]. ابن طلحه مطالب السّؤول ص۱۱
[۱۳]. ابن جوزی تذکرة الخواص ص۲
[۱۴]. گنجی شافعی کفایة الطالب ص۴۰۷
[۱۵]. نخجوانی تجارب السلف ص۳۷
[۱۶]. مستوفی تاریخ گزیده ص۱۹۲
[۱۷]. زرندی نظم درر السّمطین ص۸
[۱۸]. ذهبی تلخیص مستدرک الصّحیحین ج۳ ص۴۸۳
[۱۹]. دولت آبادی هدایة السّعداء ـ مخطوط ـ ص۱۱۷
[۲۰]. ابن صبّاغ الفصول المهمّة ص۱۴
[۲۱]. بناکتی تاریخ بناکتی ص۹۸
[۲۲]. جامی شواهد النبوة ص۱۹۸
[۲۳]. میر خواند روضة الصّفا جلد دوم.
[۲۴]. سمهودی جواهر العقدین به نقل ولید الکعبه ص۱۱
[۲۵]. رفاعی غایة الاختصار ص۹۷
منبع: سنت نت

نوشتن دیدگاه