طبری می گوید: «و کانت فدک خالصة لرسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) لانهم لم یجلبوا علیها بخیل و لا رکاب; (8) فدک ملک خالص پیامبر خدا بود . زیرا مسلمانان آن را با سواره نظام و پیاده نظام نگشودند .» پس از آنکه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در جنگ خیبر، منطقه خیبر و قلعه‌های آن را فتح کرد، یهودیانِ ساکن در قلعه‌ها و مزارع فدک، نمایندگانی نزد پیامبراکرم فرستادند و به مصالحه راضی شدند. قرار شد نیمی از زمین‌ها برای آنان باشد. ازاین‌رو فدک بدون جنگ و لشکرکشی به دست مسلمانان افتاد.[1] بنابر آیه فیء،(آیه 6 سوره حشر)اموالی که بدون جنگ به دست آید، فَیء نامیده می‌شوند و پیامبرخدا اختیار دارد آنها را به کسانی که خود صلاح می‌داند، بسپارد.[۲] بنابر نقل منابع شیعه[3] و اهل‌سنت[4] با نزول آیه ۲۶ سوره اسراء مبنی بر دادن حق خویشان (وَآتِ ذَا الْقُرْ‌بَیٰ حَقَّهُ - ۲۶ سوره اسراء)،پیامبر اکرم فدک را به فاطمه(سلام الله علیها) بخشید.
 در تفسیر برهان از ابن بابویه و ایشان بعد از پنج واسطه از امام على بن موسى الرضا علیه‌السلام نقل نماید که هنگامى که این آیه نازل شد، پیامبر فرمود: دخترم فاطمه را نزد من بیاورید. حضرت فاطمه علیهاالسلام نزد پدر آمد، پیامبر فرمود: خداوند به من امر فرموده که فدک را به تو ببخشم و آن را مخصوص تو گردانم و نیز در تفسیر عیاشى از ابان بن تغلب نقل شده که گوید: به امام صادق علیه‌السلام عرض کردم آیا بعد از نزول این آیه رسول خدا صلی الله علیه و آله فدک را به فاطمه بخشید؟ فرمود: پیامبر نبخشید بلکه خداوند فدک را به فاطمه اعطاء نمود.
طبرانى و دیگران از علماء عامه از ابوسعید الخدرى و نیز ابن مردویه یکى دیگر از علماء عامه در تفسیر خود از ابن عباس روایت کنند که وقتى که این آیة نازل گردید، رسول خدا صلی الله علیه و آله دختر خود فاطمه را خواند و فدک را به وى بخشید، ابن کثیر گوید: مشکل است که این حدیث درست باشد زیرا آیات این سوره مکیه است و قضیه اعطاء فدک اگر درست باشد در مدینه رخ داده است، در جواب ابن کثیر باید گفت که درست است که سوره اسراء مکیه است ولى تمام آیات آن مکیه نیست بلکه بنا به قول حسن بصرى که از بزرگان علماء عامه است. پنج آیه از این سوره که از زمره آن همین آیه است، مدنیه بوده و در مدینه نازل شده است. بنابراین نزول آیه در مدینه درست بوده و روى همین زمینه رویه ابوبکر بن ابى‌قحافه درباره گرفتن فدک از فاطمه نادرست بوده است زیرا چنان که می‌دانیم. رسول خدا صلی الله علیه و آله در زمان حیات خود آن را به دخترش بخشیده بنابراین بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله عنوان ارث را نداشته است اگر چه تمسک ابوبکر به حدیث و خبرى که خود از پیامبر درباره ارث نقل نموده بود از طرف فاطمه با دلیل آیه قرآن رد شده بوده است.[5]
------------
1) تاریخ الطبری، ج 2، ص 302/ مقریزى‏، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۲۵.
2)فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۵۰۶/  المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۰۳.
3) تفسیر عیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۲۸۷/ تفسیر فرات، ۱۴۱۰ق، ص۲۳۹، ح۳۲۲/ تفسیر قمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۸/ مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۴۷۸.
4) الدر المنثور، دار المعرفة، ج۵، ص۲۷۳/ کنز العمال، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۷۶۷/ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۲۱۶/ ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ص۱۳۸ و ۳۵۹.
5) نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 496.